LECZENIE RAN 2023; 20 (2)

Obserwowany w ostatnim czasie niebywały rozwój sztucznej inteligencji (artificial inteligence – AI) spowodował, że coraz częściej poszczególne dziedziny medyczne starają się znaleźć w tym interesującym narzędziu zastosowanie dla siebie. W działaniach tych nie ustaje również i nasza dziedzina, szeroko pojęte postępowanie w diagnozowaniu i leczeniu ran przewlekłych o różnej etiologii. Czym jest więc sztuczna inteligencja i jaki może mieć wpływ na postępowanie z ranami przewlekłymi?

Termin AI zaproponowany został już w 1956 r. przez Johna McCarthy’ego na konferencji w Dartmouth w MIT (Massachusetts Institute of Technology), lecz to dopiero ostatnie lata przyniosły gwałtowny rozwój technologii pozwalającej na jej szersze zastosowanie [1].
Należy pamiętać, że sztuczna inteligencja to inteligencja przejawiana przez maszyny. Co więcej, wykorzystuje ona i symuluje typowe procesy inteligencji człowieka, takie jak uczenie się, rozumowanie, poprzez wyciąganie przybliżonych lub ostatecznych wniosków, oraz samokorektę, choć ta cecha nadal nie jest w pełni przez AI dobrze rozwinięta i póki co wymaga sterowania i modyfikowania przez człowieka [2]. W tym dziele bardzo pomocna i niezbędna jest informatyka, która umożliwia tworzenie komputerów i maszyn prawie tak inteligentnych jak ludzie.

Gdybyśmy zadali dziś pytanie najbardziej popularnemu portalowi sztucznej inteligencji ChatGPT, jakie jest zastosowanie AI w postępowaniu z owrzodzeniami żylnymi goleni, to uzyskana, bardzo merytoryczna odpowiedź, zaskoczyłaby zapewne większość czytelników.

Sztuczna inteligencja proponuje bowiem pomoc:

• w zautomatyzowanej ocenie rany,
• modelach predykcyjnych i stratyfikacji ryzyka gojenia się owrzodzenia,
• optymalizacji leczenia,
• zdalnym monitorowaniu chorego z owrzodzeniem żylnym goleni.

Faktem jest, że wypracowane dotychczas algorytmy AI pozwalają już na dokładną analizę obrazów owrzodzeń goleni w celu oceny charakterystyki rany, takich jak rozmiar, głębokość, a nawet skład tkanki [3, 4]. Taka obiektywna ocena pomaga w dokładnej ocenie rany i ułatwia planowanie leczenia.

Możliwość zbierania przez AI ogromnych ilości danych demograficznych chorego, dotyczących historii jego choroby, badań laboratoryjnych i klinicznych, charakterystyki rany, zastosowanego leczenia i jego wyników, pozwala na generowanie modeli predykcyjnych obejmujących czas ewentualnego gojenia rany, oceny czynników wpływających na opóźnione gojenie rany oraz ryzyka wystąpienia nawrotu owrzodzenia. Tak rozbudowane systemy informatyczne
mogą w sposób łatwy i zarazem obiektywny stratyfikować chorych do odpowiednich grup leczniczych, gwarantujących najlepszy wynik postępowania terapeutycznego. Co więcej, umożliwiają, jakże ostatnio ważne, spersonalizowane podejście do choroby każdego chorego, które zwiększa skuteczność i efekty leczenia.

Połączenie AI z technologią różnych czujników noszonych przez chorego lub z platformami telezdrowotnymi umożliwia ustawiczne monitorowanie chorych z owrzodzeniami goleni. Dodatkowo gromadzenie i analiza danych w czasie rzeczywistym ułatwia wczesne wykrywanie powikłań, zapewniając szybką interwencję i zabezpieczając przed niekorzystnym nawrotem rany przewlekłej.

Aktualnie na rynku znajduje się wiele nowych produktów, które zaczynają powoli wypełniać kryteria sztucznej inteligencji i jest tylko kwestią czasu, kiedy zostaną na szeroką skalę zastosowane w opiece na chorym z raną przewlekłą. Pojawiają się już doniesienia o inteligentnych bandażach pozwalających kontrolować i monitorować odpowiedni ucisk na goleni oraz o inteligentnych opatrunkach, które mogą kontrolować temperaturę i pH rany, rodzaj wysięku i florę bakteryjną zagrażającą prawidłowemu procesowi gojenia.

Wraz z rozwojem tej technologii uporczywe staje się coraz częściej zadawane pytanie: czy powinniśmy się obawiać sztucznej inteligencji. Niesie ona niewątpliwie wiele korzyści, takich jak: automatyzacja procesów, uczenie się i analiza danych, przewidywanie i stratyfikacja działania. Jest jednak i druga twarz AI, budząca niepokój. Do wad AI na obecnym poziomie wiedzy należałoby zaliczyć: koszt tworzenia i utrzymania AI, ryzyko utraty miejsc pracy, brak empatii i zrozumienia, zaburzone bezpieczeństwo i prywatność człowieka.

Jak zawsze, tylko od nas i od naszej wiedzy, woli i inteligencji będzie zależała możliwość zastosowania AI w codziennej praktyce medycznej. Czas pokaże, czy będziemy potrafili wykorzystać w najbliższej przyszłości AI jako znakomite narzędzie diagnostyczne, lecznicze i edukacyjne, a tym czasem uważnie zdobywajmy rosnącą wokół nas wiedzę w tej nowej dziedzinie.